Cảnh báo tình trạng các bệnh gan liên quan đến bia rượu
TS.BS. Võ Duy Long - Phó Trưởng khoa Ngoại tiêu hóa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cho biết, tại BV Đại học Y Dược, hầu như ngày nào cũng có rất nhiều bệnh nhân đến khám chuyên khoa gan mật, trong đó bệnh viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan do rượu ngày càng tăng. Trong quá trình thăm khám, phần lớn kết quả siêu âm đều cho thấy tình trạng gan nhiễm mỡ, không ít trường hợp chuyển qua xơ gan, xơ gan mất bù, hoặc ung thư gan.
TS Long chia sẻ thông tin, theo một thống kê chưa đầy đủ, có khoảng 90% nam giới trưởng thành Việt Nam có tiếp xúc hay uống bia, trong đó 20 - 25% có tình trạng gan nhiễm mỡ, 10 - 15% có tình trạng xơ gan, 5 - 7% có thể dẫn tới ung thư gan.
Nghiên cứu cho thấy, 1 cốc bia hàng ngày tức là khoảng 1 lon bia hoặc 50ml rượu vang đối với người hoàn toàn khỏe mạnh, không mắc bệnh gan và các bệnh đường tiêu hóa khác, sẽ tác động có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, rượu bia sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe nếu như bị lạm dụng, TS Long cảnh báo. Kể cả người khỏe mạnh, không có bệnh tật, nếu uống liên tục, trong một thời gian dài, tế bào gan phải hoạt động không ngừng nghỉ để chuyển hóa, đào thải chất độc dẫn đến quá tải, gây hại cho gan.
Chia sẻ về bệnh hay mắc phải của người thường xuyên uống rượu bia, TS Long cho hay, đó là tình trạng thoái hóa mỡ ở gan, đây là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo tế bào gan bị quá tải vì rượu bia. Người uống rượu bia lâu ngày đi khám kiểm tra sức khỏe, bác sĩ sẽ thấy hình ảnh thoái hóa mỡ ở gan. Người càng uống rượu thời gian dài, không chỉ gây thoái hóa mỡ ở gan mà sẽ dẫn đến tình trạng viêm gan – đó là khi tế bào gan bị phá hủy. Quá trình tiếp theo là xơ gan – khi gan không còn hoạt động được , không để đảm nhiệm được chức năng thải độc tố của cơ thể . “Ung thư gan trong bia rượu là giai đoạn cuối của tiến trình từ thoái hóa mỡ, đến viêm gan, xơ gan và ung thư gan” – TS Long nói.
Gan không phải là “nhà máy thải độc” vô hạn
Bất cứ bộ phận cơ thể nào của con người nếu phải hoạt động liên tục, với cường độ cao, không được “nghỉ ngơi” sẽ sinh bệnh tật, gan là một ví dụ. Nhiều người cho rằng, đưa bao nhiêu rượu bia vào cơ thể đều được gan hấp thu và phân giải, nhưng điều này hoàn toàn sai lầm. Khi lạm dụng rượu bia, khiến cho quá trình giải độc của gan không để đáp ứng được sẽ gây tổn thương gan.
Khi uống rượu bia, cồn được hấp thu vào máu, khoảng 90% tập trung chuyển hóa ở gan.
TS.BS Lưu Ngân Tâm - Trưởng khoa Dinh Dưỡng BV Chợ Rẫy giải thích, bia rượu có thành phần chính là cồn, đó là kết quả của quá trình lên men đường tự nhiên như lúa mạch, lúa mì, hoa quả, siro. Khi các chất uống có cồn vào cơ thể, sẽ được hấp thu vào máu, khoảng 90% tập trung chuyển hóa ở gan. Gan chuyển hóa rượu thành những acetaldehyde – chất rất độc không chỉ với gan mà còn cả thần kinh, thị giác, dạ dày, đường tiêu hóa… . Vì thế gan chuyển acetaldehyde thành acetat ít độc hơn thải ra ngoài cơ thể.
Nếu uống quá nhiều bia rượu, lượng acetaldehyde sản sinh ra nhiều, cơ thể không đào thảo được ứ đọng ở gan gây tổn thương màng tế bào và gây hoại tử tế bào.
TS Võ Duy Long cho biết, bệnh gan do rượu bia thường diễn biến âm thầm, không có dấu hiệu nhận biết sớm, nhiều người khi xuất hiện triệu chứng thì bệnh đã ở giai đoạn muộn. TS Long kể, có những bệnh nhân khi phát hiện bệnh đã ở tình trạng xơ gan với các biểu hiện vàng da, vàng mắt, người gầy, bụng báng…., khiến việc điều trị rất khó khăn.
Làm gì để bảo vệ cho gan ở người uống rượu bia?
Với xu thế phát triển của xã hội, việc sử dụng rượu bia trong giao tiếp hàng ngày là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, làm cách nào để vừa uống rượu bia nhưng giảm tác động xấu tới sức khỏe là vấn đề không phải ai cũng biết và thực hiện theo.
TS.BS Lưu Ngân Tâm khuyên, khi uống bia rượu, người uống sẽ bị ảnh hưởng nếu đưa chất cồn vào cơ thể với dạ dày rỗng. Sự hấp thu cồn vào máu sẽ rất nhanh, khi đó gan sẽ chịu tác động nhanh nhất. Chính vì thế trước khi uống bia rượu cần ăn lót dạ bằng một ít thức ăn, sau đó trên bàn tiệc cũng có thể ăn thêm rau củ quả, cá. Tránh ăn nội tạng động vật, thức ăn nhiều mỡ, nhiều đạm hải sản. Sau khi uống bia rượu, về nhà chúng ta có thể dùng ít sữa, nước ép trái cây, chén cháo… Như vậy sẽ giúp ngăn ngừa tác động của rượu bia đến gan. Cần năng vận động, tập thể dục đều đặn hàng ngày.
TS Tâm còn cho biết, người tiếp xúc với rượu bia dễ bị thiếu dinh dưỡng, cần ăn một số loại thực phẩm vừa ngăn tình trạng thiếu dinh dưỡng vừa giúp bảo vệ gan như tinh bột từ cơm, phở, nên ăn vừa phải, tăng cường các loại đạm từ thịt, cá, đậu đỗ. Không nên uống nước ngọt vì không có lợi cho sức khỏe. Các loại hạt như hạnh nhân, đậu phộng … có lượng omega 3, omega 6, axit béo tốt cho gan, giúp thải độc và bảo vệ gan. Các loại rau lá xanh đậm như các loại rau cải, bông cải xanh, súp lơ, bắp cải…. , nên ăn các loại trái cây như bưởi, nho, quả việt quất … chúng đều có chất chống oxy hóa rất tốt cho gan. Về các thức uống tốt cho gan, có thể kể tới là trà xanh, cà phê - nếu uống lượng ít sẽ ngăn ngừa sự tạo mỡ ở gan.
Hải Yến